Προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας (Τεστ Παπανικολάου)
To τεστ Παπανικολάου είναι μια εξέταση του τραχήλου της μήτρας με την οποία γίνεται η ανίχνευση μη φυσιολογικών κυττάρων στον τράχηλο. Ο τράχηλος είναι η είσοδος της μήτρας από τον κόλπο. Τα περισσότερα αποτελέσματα του Τεστ Παπανικολάου είναι φυσιολογικά, αλλά για περίπου 1 στις 20 γυναίκες (5%) το τεστ ανιχνεύει ορισμένες μη φυσιολογικές αλλαγές στα κύτταρα του τράχηλου. Οι περισσότερες από αυτές τις αλλαγές είναι ήπιες και δεν θα οδηγήσουν σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αφού τα κύτταρα αυτά μπορεί να επανέλθουν στο φυσιολογικό από μόνα τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εάν υπάρχουν ενδείξεις, γίνεται η θεραπεία, έτσι ώστε να μην μπορούν να μεταβληθούν σε καρκινικά.
Είναι πιθανό για τις σεξουαλικά ενεργές γυναίκες όλων των ηλικιών να αναπτύξουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αν και εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες ηλικίας 25 έως 29 ετών και πολύ σπάνια στις γυναίκες κάτω των 25 ετών. Παρόλο που ο προσυμπτωματικός έλεγχος του τραχήλου της μήτρας δεν είναι 100% ακριβής και δεν εμποδίζει όλες τις περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, αποτελεί τη καλύτερο μέθοδο ανίχνευσης τυχόν μη φυσιολογικών κυττάρων που αργότερα θα μπορούσαν να μετατραπούν σε καρκίνο, γι’αυτό και είναι σημαντική η τακτική παρακολούθηση.
Το πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου του τραχήλου της μήτρας
Ο στόχος του Προγράμματος Προσυμπτωματικού Ελέγχου για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, είναι να μειώσει τον αριθμό των γυναικών που αναπτύσσουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και να μειώσει τον αριθμό των γυναικών που πεθαίνουν από αυτό. Σε πολλά εθνικά συστήματα υγείας, όπως αυτό στο Ηνωμένο Βασίλειο, το πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου εισήχθη στη δεκαετία του 1980 και από τότε ο αριθμός των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας μειώνεται κατά περίπου 7% κάθε χρόνο.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο για παράδειγμα όλες οι γυναίκες προσκαλούνται για έλεγχο του τραχήλου της μήτρας:
-ηλικίας 25 έως 49 ετών – κάθε 3 χρόνια
-ηλικίας 50 έως 64 ετών – κάθε 5 χρόνια
-άνω των 65 ετών – μόνο γυναίκες που είχαν πρόσφατα μη φυσιολογικά αποτελέσματα
To Τεστ Παπανικολάου μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια του εμμηνορρυσιακού σας κύκλου (συνήθως 14 ημέρες από την έναρξη της τελευταίας σας περιόδου), αφού έτσι μπορεί να εξασφαλίστει η λήψη καλύτερου δείγματος κυττάρων. Τα σπερματοκτόνα και τα λιπαντικά τζελ πρέπει να αποφεύγονται για 24 ώρες πριν από το τεστ, καθώς οι χημικές ουσίες που περιέχουν μπορεί να επηρεάσουν τα αποτελέσματα.
Η εξέταση του τραχήλου της μήτρας συνήθως διαρκεί περίπου 5 λεπτά και για να πραγματοποιηθεί, γίνεται η εισαγωγή κολποδιαστολέα στον κόλπο, το οποίο αποτελεί ένα όργανο που κρατά τα τοιχώματα του κόλπου ανοικτά έτσι ώστε να γίνει ορατός ο τράχηλος. Η συλλογή ορισμένων κυττάρων από την επιφάνεια του τράχηλου γίνεται με μια μαλακή βούρτσα. Ορισμένες γυναίκες βρίσκουν τη διαδικασία λίγο άβολη ή ενοχλητική, αλλά για τις περισσότερες γυναίκες δεν είναι οδυνηρή. Στη συνέχεια, το δείγμα κυττάρων αποστέλλεται σε εργαστήριο ανάλυσης και θα πρέπει να λάβετε το αποτέλεσμα εντός μια εβδομάδας.
Τι προκαλεί μη φυσιολογικές αλλαγές κυττάρων στον τράχηλο;
Οι μη φυσιολογικές αλλαγές στα κύτταρα του τράχηλου μπορούν να προκληθούν από ορισμένους τύπους υψηλού κινδύνου ιού ανθρώπινου θηλώματος (HPV). Το HPV είναι το όνομα μιας οικογένειας κοινών ιών που επηρεάζουν το δέρμα και τους βλεννογόνους, όπως αυτά στον τράχηλο, τον πρωκτό, το στόμα και το φάρυγγα. Εκτιμάται ότι σε πολλές χώρες 8 στα 10 άτομα έχουν μολυνθεί με HPV κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Για τους περισσότερους ανθρώπους, ο ιός εξαφανίζεται χωρίς θεραπεία και δεν προκαλεί βλάβη, αλλά σε μερικούς η λοίμωξη με κάποιους τύπους HPV μπορεί να προκαλέσει μη φυσιολογική ανάπτυξη των κυττάρων, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Οι υψηλού κινδύνου τύποι HPV που μπορεί να προκαλέσουν ανωμαλίες στα κύτταρα του τράχηλου σας μεταδίδονται μέσω οποιασδήποτε επαφής δέρματος με δέρμα της περιοχής των γεννητικών οργάνων. Αυτό περιλαμβάνει το κολπικό, πρωκτικό και στοματικό σεξ και τη χρήση των σεξουαλικών παιχνιδιών. Επειδή οι περισσότεροι τύποι HPV, συμπεριλαμβανομένων των τύπων υψηλού κινδύνου, δεν προκαλούν συμπτώματα, εσείς ή ο σύντροφός σας θα μπορούσατε να έχετε τον ιό για μήνες ή χρόνια χωρίς να το γνωρίζετε.
Πόσο συχνά είναι τα μη φυσιολογικά αποτελέσματα;
Για κάθε 100 γυναίκες που έχουν εξέταση του τραχήλου της μήτρας, περίπου οι 6 θα έχουν μη φυσιολογικό αποτέλεσμα. Είναι πολύ σπάνιο (λιγότερο από 1 στα 2.000) να διαγνωστεί ο καρκίνος από τα αποτελέσματα μιας εξέτασης ελέγχου του τραχήλου της μήτρας.
Μειονεκτήματα του Τεστ Παπανικολάου
Αν και ο έλεγχος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, υπάρχουν μερικά πιθανά μειονεκτήματα που συνδέονται με αυτό. Αυτά περιλαμβάνουν:
- Πιθανή ενόχληση, αμηχανία ή (λιγότερο συχνά) πόνο κατά τη διάρκεια της εξέτασης.
- Λανθασμένα αποτελέσματα, τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη μη ανίχνευση προκαρκινικών κυττάρων ή σε θεραπεία που δεν είναι απαραίτητη.
- Ορισμένες θεραπείες που χρησιμοποιούνται για την απομάκρυνση προκαρκινικών κυττάρων μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού (πριν από την 37η εβδομάδα της εγκυμοσύνης) εάν μείνετε έγκυος στο μέλλον.
Γυναίκες που δεν είναι σεξουαλικά ενεργές
Ο κίνδυνος καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι πολύ χαμηλός σε γυναίκες που δεν είχαν ποτέ καμία επαφή δέρματος με δέρμα των γεννητικών οργάνων είτε με άνδρα είτε με γυναίκα. Καθώς ο κίνδυνος είναι τόσο χαμηλός, οι γυναίκες αυτής της ομάδας μπορεί να επιλέξουν να μην κάνουν το Τεστ Παπ.
Tεστ Παπανικολάου και εμβολιασμός για τον HPV
Eίναι απαραίτητο κάνετε το τεστ Παπανικολάου ακόμη και εάν έχετε κάνει το εμβόλιο για τον ιό HPV. Το εμβόλιο σας προστατεύει από μόλυνση από τους HPV ιούς (τύποι 16 και 18) που είναι υπεύθυνοι για τις περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Όμως δεν παρέχει προστασία από όλους τους επικίνδυνους τύπους του ιού, παρόλο που ελαττώνει σημαντικά την πιθανότητα να νοσήσετε από καρκίνο του τραχήλου αλλά δεν την εξαλείφει εντελώς. Επομένως για την πλήρη προστασία σας χρειάζεται να συνεχίσετε να κάνετε το τεστ Παπανικολάου.
Τεστ Παπανικολάου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Οι εξετάσεις του τραχήλου της μήτρας δεν συνιστώνται συνήθως κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, εκτός και αν έχετε χάσει προηγούμενα ραντεβού ή αν είχατε παθολογικά αποτελέσματα στο παρελθόν.
Εάν είστε έγκυος και όλα τα προηγούμενα αποτελέσματα του τεστ ήταν φυσιολογικά, συνιστάται συνήθως να περιμένετε μέχρι 3 μήνες μετά τον τοκετό για την εξέταση σας.
Γυναίκες ηλικίας 65 ετών και άνω
Οι γυναίκες ηλικίας 65 ετών και άνω των οποίων τα τελευταία 3 αποτελέσματα ήταν αρνητικά δεν χρειάζονται περαιτέρω Τεστ Παπ. Αυτό συμβαίνει επειδή είναι πολύ απίθανο οι γυναίκες αυτής της ομάδας να αναπτύξουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Εάν είστε άνω των 64 ετών και είχατε μη φυσιολογικά αποτελέσματα, θα πρέπει να συνεχίσετε τον έλεγχο σας έως ότου τα κύτταρα επιστρέψουν στην φυσιολογική τους κατάσταση.
Γυναίκες που έχουν υποβληθεί υστερεκτομή
Σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ολική υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας και του τράχηλου) το Τεστ Παπανικολάου είναι απαραίτητο.
Οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή που έχει αφήσει ολόκληρο ή μέρος του τράχηλου της μήτρας θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο μετά την ολοκλήρωση της μετεγχειρητικής φροντίδας.
Οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ολική υστερεκτομή για τη θεραπεία καρκίνου ή λόγω μη φυσιολογικών μεταβολών των τραχηλικών κυττάρων κατά τη στιγμή της ολικής υστερεκτομής, χρειάζονται λήψη κυττάρων από την κολπική κοιλότητα (το σημείο όπου ήταν ο τράχηλος).
Γιατί το τεστ Παπανικολάου δεν συνιστάται σε γυναίκες κάτω από 25 ετών;
Οι γυναίκες ηλικίας κάτω των 25 ετών δεν προσκαλούνται συνήθως για έλεγχο ως μέρος του Προγράμματος Προσυμπτωματικού Ελέγχου στο εξωτερικό. Οι λόγοι για αυτό περιλαμβάνουν:
- Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι πολύ σπάνιος στις γυναίκες κάτω των 25 ετών
- Η λοίμωξη από τον ιό HPV είναι πολύ συχνή στις γυναίκες κάτω των 25 ετών και το ανοσοποιητικό σύστημα συχνά εκκαθαρίζει τη λοίμωξη και τα μη φυσιολογικά κύτταρα θα επανέλθουν στο φυσιολογικό χωρίς θεραπεία.
- Ο αριθμός των νεότερων γυναικών που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας είναι πιθανό να μειωθεί εξαιτίας του προγράμματος εμβολιασμού HPV .
Εάν είστε κάτω από την ηλικία των 25 ετών και έχετε συμπτώματα καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ή ανησυχείτε για τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ή για άλλες πτυχές της σεξουαλικής σας υγείας, επισκεφθείτε τον γυναικολόγο σας.
