Συνδυασμένο αντισυλληπτικό χάπι

Τι είναι το συνδυασμένο αντισυλληπτικό χάπι;

Το συνδυασμένο αντισυλληπτικό χάπι περιέχει δύο γυναικείες ορμόνες. οιστρογόνο και προγεσταγόνο. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι συνδυασμένων χαπιών.

Πώς λειτουργεί το χάπι;

• Αναστέλλει την ωοθυλακιορρηξία, μεταβάλλοντας την ορμονική ισορροπία του σώματος, έτσι ώστε οι ωοθήκες δεν παράγουν ωάρια.
• Προκαλεί πάχυνση στη βλέννα του τραχήλου της μήτρας. Με αυτό τον τρόπο καθίσταται δύσκολο για το σπέρμα να περάσει στη μήτρα και να γονιμοποιήσει το ωάριο.
• Λεπταίνει το ενδομήτριο (που επενδύει το εσωτερικό της μήτρας) ούτως ώστε να γίνεται λιγότερο πιθανό ένα γονιμοποιημένο ωάριο να εμφυτευθεί τη μήτρα.

 

Πόσο αποτελεσματικό είναι το χάπι

Η αποτελεσματικότητα του χαπιού εξαρτάται από τη σωστή λήψη του στη μέρα και ώρα που πρέπει. Περίπου 3 γυναίκες στις 1000 που κάνουν σωστή χρήση του χαπιού θα μείνουν έγκυες για κάθε χρόνο χρήσης. Τα ποσοστά αποτυχίας της αποτελεσματικότητας του χαπιού κυμαίνονται στο 9-15% με τη μη σωστή χρήση του.

Για σύγκριση, όταν δεν χρησιμοποιείται αντισύλληψη, περισσότερο από 800 ανά 1.000 σεξουαλικά ενεργές γυναίκες να μείνουν έγκυες μέσα σε ένα χρόνο.

Πλεονεκτήματα του χαπιού

• Είναι πολύ αποτελεσματικός τρόπος αντισύλληψης.
• Δεν επηρεάζει τη σεξουαλική επαφή
• Οι περίοδος είναι τακτική, λιγότερο επώδυνη και ελαφρύτερη.
• Μειώνει την ένταση του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου σε μερικές γυναίκες.
• Βελτιώνει την ακμή σε ορισμένες γυναίκες.
• Ελαττώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνων των ωοθηκών, του παχέος εντέρου και της μήτρας. Η προστασία κατά του καρκίνου των ωοθηκών είναι αρκετά σημαντική και συνεχίζεται για πολλά χρόνια μετά τη διακοπή του χαπιού.
• Εμποδίζει την ανάπτυξη ορισμένων τύπων κύστεων ωοθήκης.
• Μπορεί επίσης να ελαττώσει τον κίνδυνο της μόλυνσης των έσω γεννητικών οργάνων (καθώς η παχύρευστη βλέννα αποτρέπει τα μικρόβια του κόλπου και το σπέρμα, από το να εισέλθουν στη μήτρα)
• Βοηθάει στην προστασία από κάποιες μη-καρκινικές (καλοήθεις) νόσους του μαστού.

 

Μειονεκτήματα του χαπιού

• Προσωρινές παρενέργειες όπως πονοκεφάλοι, ναυτία, πόνος και φούσκωμα στο στήθος, αλλαγές στη διάθεση. Αυτά συνήθως εξαφανίζονται μέσα σε λίγες μέρες ή εβδομάδες από την έναρξη του χαπιού. Αν τα συμπτώματα επιμένουν θα πρέπει να συμβουλευτείτε τη γιατρό σας.
• Αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Οι γυναίκες θα πρέπει να ελέγχουν την πίεση τους κάθε έξι μήνες και στις περιπτώσεις που είναι αυξημένη μπορεί να χρειαστεί να γίνει διακοπή του χαπιού.
• Ελαφρά αιμορραγία ανάμεσα στις περιόδους όταν αρχίσει η λήψη του χαπιού. Συνήθως σταματά μέχρι το τέλος του τρίτου πακέτου, διαφορετικά πρέπει να ενημερώσετε τη γιατρό.
• Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η λήψη του χαπιού αυξάνει το βάρος, αλλά αυτό δεν έχει ποτέ αποδειχθεί σε ιατρικές μελέτες.

Πως γίνεται η λήψη του χαπιού;

• Μπορείτε να ξεκινήσετε το χάπι οποιαδήποτε στιγμή στον σας κύκλο σας, εφόσον βεβαιωθείτε ότι δεν είστε έγκυος.
•  Εάν ξεκινήσετε το χάπι την πρώτη ημέρα του κύκλου σας, το χάπι παρέχει άμεση προστασία από τυχόν ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη.
• Εάν ξεκινήσετε το χάπι σας οποιαδήποτε άλλη μέρα του κύκλου, θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε προφυλακτικά για τις πρώτες 7 ημέρες.

Αντισυλληπτικό χάπι και σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ)

Το αντισυλληπτικό χάπι προστατεύει μόνο για τυχόν ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Για την αποφυγή ΣΜΝ συμπεριλαμβανομένων των χλαμυδίων, της γονόρροιας και του HIV, είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε και προφυλακτικά.

Κίνδυνοι κατά τη λήψη του χαπιού

Το χάπι μπορεί να έχει κάποιες σοβαρές παρενέργειες, αλλά ευτυχώς αυτές είναι πολύ σπάνιες. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα οφέλη του χαπιού υπερτερούν των πιθανών κινδύνων.

Η λήψη του χαπιού αυξάνει λίγο τον κίνδυνο να δημιουργηθούν θρόμβοι αίματος (θρόμβωση) οι οποίοι μπορεί να προκαλέσουν αποφράξεις στις φλέβες ή τις αρτηρίες. Αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος κατά το πρώτο έτος της λήψης του χαπιού. Γι’ αυτό το λόγο γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο θρόμβωσης δεν πρέπει να παίρνουν το χάπι. Ο κίνδυνος δημιουργίας θρόμβου αίματος από τη λήψη του χαπιού είναι σημαντικά μικρότερος από τον κίνδυνο που διατρέχετε όταν είστε έγκυος και στην περίοδο της λοχείας.

Θα πρέπει να μιλήσετε με τη γιατρό σας αμέσως εάν έχετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα (μπορεί να οφείλονται σε θρόμβωση):

• Ένα επίμονο πονοκέφαλο ή διαδοχικές ημικρανίες.
• Επώδυνη διόγκωση (πρήξιμο και κοκκινίλα) στα πόδια σας.
• Αδυναμία ή μούδιασμα του χεριού ή του ποδιού.
• Ξαφνική προβλήματα με την ομιλία ή την όραση σας.
• Δυσκολία στην αναπνοή.
• Βήχας με αίμα (αιμόπτυση).
• Πόνοι στο στήθος σας, ειδικά αν πονάει να εισπνέετε.
• Έντονος και επίμονος πόνος στην κοιλιά.
• Λιποθυμία χωρίς εμφανή λόγο.

Η λήψη του χαπιού μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων τύπων καρκίνου, αλλά επίσης και να προστατεύσει έναντι άλλων. Οι έρευνες σχετικά με τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού σε άτομα που παίρνουν το χάπι έχουν δείξει αντικρουόμενα αποτελέσματα. Ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν μια πιθανή σχέση μεταξύ του χαπιού και ενός ελαφρώς αυξημένου κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας εάν το χάπι λαμβάνεται για περισσότερα από οκτώ χρόνια. Κάποιοι ερευνητές υπονοούν σχέση μεταξύ της χρήσης του χαπιού και της ανάπτυξη μιας σπάνιας μορφής καρκίνου του ήπατος.

Ποιες γυναίκες δεν μπορούν να πάρουν το χάπι

Οι περισσότερες γυναίκες μπορούν να πάρουν το χάπι. Αν είστε υγιείς, δεν είστε υπέρβαρες, δεν καπνίζετε και δεν υπάρχουν ιδιαίτεροι ιατρικοί λόγοι, μπορείτε να συνεχίσετε να το παίρνετε μέχρι την εμμηνόπαυση. Το χάπι δεν θα πρέπει να δίνεται σε γυναίκες με ορισμένες ασθένειες όπως για παράδειγμα ηπατίτιδα, ιστορικό καρκίνου του μαστού ή εάν ταυτόχρονα χρησιμοποιούνται ορισμένα φάρμακα. Παρακάτω αναφέρονται ορισμένοι λόγοι για τους οποίους η χρήση του χαπιού είναι προτιμότερο να αποφεύγεται:

• Εάν είστε υπέρβαρες (ο δείκτης μάζας σώματος είναι 35 ή περισσότερο).
• Καπνίζετε και να είστε πάνω από 35 ετών.
• Θηλασμός.
•  Ψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση).
• Προηγούμενο ιστορικό θρόμβωσης.
• Οικογενειακό ιστορικό θρόμβωσης  (γονείς, τέκνα, αδελφός ή αδελφή)
• Μειωμένη κινητικότητα λόγω χειρουργικής επέμβασης, τραυματισμού ή αναπηρίας.
• Ιστορικό καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου.
• Στηθάγχη ή προβλήματα κυκλοφορίας στα πόδια  (περιφερική αρτηριακή νόσος). Αν έχετε κιρσούς, μπορείτε να πάρετε το χάπι.
• Παρουσία παραγόντων κινδύνου για καρδιακή νόσο (όπως κάπνισμα, το υπερβολικό βάρος, διαβήτη, υψηλή αρτηριακή πίεση και οικογενειακό ιστορικό).
• Ημικρανίες με αύρα. Αυτό σημαίνει ότι πριν από την έναρξη του πονοκεφάλου έχετε αλλαγές στην όρασή σας. Πονοκέφαλοι εκτός από ημικρανίες συνήθως δεν είναι λόγος για να μην πάρετε το χάπι.
• Ιστορικό καρκίνου του μαστού ή καρκίνου του ήπατος.
• Σακχαρώδη διαβήτης με επιπλοκές στα νεφρά, τα μάτια ή το νευρικό σας σύστημα.
•  Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (ΣΕΛ) ή το σύνδρομο του Raynaud.
• Ιστορικό θρομβοφιλίας (κατάσταση που το αίμα σας πήζει εύκολα).
• Χρήση αντιεπιληπτικών φαρμάκων.

Τι γίνεται αν ξεχάσετε να πάρετε ένα ή περισσότερα χάπια;

Για συμβουλές σχετικά με το τι πρέπει να κάνετε, διαβάστε τις οδηγίες που εμπεριέχονται μέσα στη συσκευασία. Οι ωοθήκες μπορούν να παράγουν ένα αυγό-ωάριο (ωορρηξία), και ως εκ τούτου θα μπορούσατε να μείνετε έγκυος, αν παραλείψετε χάπια. Μεγαλύτερος κίνδυνος υπάρχει εάν τα χάπια που δεν λήφθηκαν στην αρχή ή στο τέλος του πακέτου. Η ανάλογη οδηγία-συμβουλή για το τι να κάνετε εξαρτάται από το πόσα χάπια έχετε χάσει, και ποια χάπια έχετε παραλείψει μέσα στον κύκλο. Αν πέρασαν 24 ώρες, ή περισσότερες, λαμβάνοντας το χάπι μετράει ως ένα χαμένο χάπι.

• Αν ξεχάσατε να πάρετε ένα χάπι: οποιαδήποτε χάπι/μέρα στο πακέτο, πρέπει να γίνει λήψη του χαπιού την ίδια στιγμή. Αυτό μπορεί να σημαίνει τη λήψη δύο χαπιών την ίδια μέρα.

Ακολούθως θα πρέπει να πάρετε το υπόλοιπο του πακέτου ως συνήθως. Δεν είναι απαραίτητη καμία επιπλέον αντισύλληψη. Επίσης, θα πρέπει να κάνετε το επτά ημερών διάλειμμα κανονικά.

•  Αν ξεχάσατε να πάρετε δύο ή περισσότερα χάπια, οπουδήποτε στο πακέτο, πρέπει να γίνει λήψη του τελευταίου ξεχασμένου χαπιού την ίδια στιγμή. Αυτό μπορεί να σημαίνει τη λήψη δύο χαπιών την ίδια μέρα. Τα υπόλοιπα ξεχασμένα χάπια δεν πρέπει να ληφθούν. Ακολούθως θα πρέπει να πάρετε το υπόλοιπο του πακέτου ως συνήθως. Πρέπει επίσης να χρησιμοποιήσετε επιπλέον προφυλάξεις (δηλαδή χρήση προφυλακτικού ή αποχή από σεξουαλική επαφή) για τις επόμενες επτά ημέρες.

Εάν έχετε χάσει δύο ή περισσότερα χάπια κατά την πρώτη εβδομάδα του πακέτου, μπορεί να χρειαστείτε επείγουσα αντισύλληψη (το χάπι της επόμενης ημέρας ή κάτι παρόμοιο) εάν είχατε σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις μέσα στις προηγούμενες επτά ημέρες. Επίσης αυτό ισχύει εάν καθυστερήσετε να ξεκινήσετε νέο πακέτο χαπιών δύο ή περισσότερες μέρες. Θα πρέπει να ξεκινήσετε το επόμενο καινούργιο πακέτο χαπιών χωρίς διακοπή, εάν απομένουν λιγότερα από επτά χάπια στο πακέτο (μετά το ξεχασμένο χάπι).

Υπάρχουν φάρμακα που παρεμποδίζουν την δράση του χαπιού;

Για παράδειγμα, ορισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της επιληψίας και της φυματίωσης (TB) μπορούν να επηρεάσουν την σωστή λειτουργία του αντισυλληπτικού χαπιού. Το ‘βότανο του Αγίου Ιωάννη’ (St John’s wort) είναι ένα παράδειγμα που χρησιμοποιείται συνήθως ως φυτικό φάρμακο και μπορεί να επηρεάσει τη δράση του χαπιού.

Τα αντιβιοτικά εκτός από την ριφαμπικίνη δεν αλληλοεπιδρούν με την αποτελεσματικότητα του χαπιού. Εάν χρειαστεί να πάρετε οποιοδήποτε αντιβιοτικό, πρέπει να συνεχίσετε να παίρνετε το χάπι σας κανονικά.

Τι γίνεται αν έχετε εμετό  ή  διάρροια;

Εάν κάνετε εμετό μέσα σε 2-3 ώρες από τη λήψη ενός χαπιού, το χάπι δεν θα έχει απορροφηθεί. Αν είστε καλά, να λάβετε ένα άλλο χάπι, το συντομότερο δυνατό. Υπό την προϋπόθεση ότι αυτό το δεύτερο χάπι δεν το έχετε κάνει εμετό και το λάβατε την ίδια μέρα που χάσατε το προηγούμενο (λόγω εμετού) θα συνεχίσετε να είστε προστατευμένη από τυχόν εγκυμοσύνη. Εάν συνεχίσετε να κάνετε εμετό, η συμβουλή είναι η ίδια όπως όταν ξεχάσετε να πάρετε ένα ή περισσότερα χάπια. Ήπια διάρροια δεν επηρεάζει την απορρόφηση του χαπιού. Σοβαρή διάρροια μπορεί να επηρεάσει τη δράση του χαπιού οπότε η συμβουλή είναι η ίδια όπως όταν ξεχάσετε να πάρετε ένα ή περισσότερα χάπια.

Τι γίνεται στην περίπτωση που δεν έχω αιμορραγία (περίοδο) μεταξύ της προσωρινής διακοπής των χαπιών;

Είναι φυσιολογικό να έχετε αιμορραγία κατά τη διάρκεια των επτά ημερών διάλειμμα ανάμεσα στην αλλαγή των πακέτων (ή όταν παίρνετε τα εικονικά χάπια σε μάρκες χαπιών που λαμβάνονται κάθε μέρα). Ωστόσο, είναι συχνό φαινόμενο να μην παρουσιαστεί περίοδος στο διάστημα αυτό ανάμεσα στην αλλαγή πακέτων. Εάν έχετε πάρει το χάπι σωστά και δεν ήσασταν άρρωστη (έμετο) ή δεν πήρατε οποιαδήποτε φάρμακα που μπορεί να επηρέασαν το χάπι είναι σχεδόν απίθανο να είστε έγκυος.

Ξεκινήστε την επόμενη συσκευασία μετά το σύνηθες διάλειμμα των επτά ημερών και συνεχίστε να λαμβάνετε το χάπι σας κανονικά.

Καλό θα ήταν να κάνετε ένα τεστ εγκυμοσύνης ή να δείτε τη γιατρό αν δεν έχετε οποιαδήποτε αιμορραγία μετά το τέλος του επόμενου πακέτου (δύο πακέτα συνολικά), δεν έχετε λάβει το χάπι σωστά ή πιστεύετε ότι μπορεί να είστε έγκυος.

Μπορώ να καθυστερήσω ή να παραλείψω μια αιμορραγία (περίοδο);

Υπάρχουν στιγμές που είναι χρήσιμο να μην έχεις περίοδο – για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια των εξετάσεων ή στις διακοπές. Ελέγξτε με τον γιατρό για τον καλύτερο τρόπο που μπορείς να το πετύχεις αυτό με βάση την συγκεκριμένη μάρκα χαπιού που λαμβάνεται. Για τους συνηθισμένους τύπους αντισυλληπτικών χαπιών (δηλαδή, όχι τα διφασικά ή τριφασικά ή τα χάπια που λαμβάνονται καθημερινά με 28 χάπια στο πακέτο), μπορείτε να πάτε κατ ‘ευθείαν στο επόμενο πακέτο χωρίς διακοπή. Μετά τη λήψη δυο συνεχόμενων κουτιών θα μπορεί να ακολουθήσει  μια συνήθης επταήμερη διακοπή στο τέλος του δεύτερου πακέτου.

Δρ. Ευτέρπη Τίγγη

Χειρουργός Γυναικολόγος- Μαιευτήρας