Ναυτία και εμετός στην εγκυμοσύνη

Τι είναι η ναυτία και ο εμετός στην εγκυμοσύνη;

Η ναυτία και ο εμετός είναι πολύ συχνά συμπτώματα της αρχόμενης εγκυμοσύνης και επηρεάζουν τις περισσότερες γυναίκες σε κάποιο βαθμό. Αρχίζει συνήθως μεταξύ της 4^ης και της 7^ης εβδομάδας και περιορίζεται γύρω στις 12-14 εβδομάδες, αν και σε μερικές γυναίκες μπορεί να διαρκέσει περισσότερο.

Αποκαλείται και πρωινή αδιαθεσία παρόλο που μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε ώρα κατά τη διάρκεια της μέρας ή τo βράδυ.  Η αιτία της ναυτίας της εγκυμοσύνης σχετίζεται με τις ορμόνες της εγκυμοσύνης, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο γιατί ορισμένες γυναίκες έχουν περισσότερα συμπτώματα από άλλες. Τα συμπτώματα είναι πιο συχνά εάν:

• Είχατε τα ιδια συμπτώματα σε προηγούμενη κύηση
• Είσαστε έγκυος με δίδυμα ή τρίδυμα
• Εχετε διαγνωστεί με μύλη κύηση (μια μη φυσιολογική κατάσταση από την πρώτη στιγμή της σύλληψης, στην οποία γίνεται υπερ-ανάπτυξη του πλακούντα χωρίς τον σχηματισμό του εμβρύου).

Είναι σημαντικό άλλα αίτια που προκαλούν εμετό να διερευνηθούν και να αποκλειστούν, ειδικότερα εάν έχετε πόνο στην κοιλιά και εάν οι εμετοί αρχίζουν μετά την 10^η εβδομάδα κύησης. Πιθανά άλλα αίτια αποτελούν η γαστρίτιδα, ουρολοίμωξη, σκωληκοειδίτιδα και η γαστρεντερίτιδα.

Τι είναι η υπερέμεση κύησης;

Είναι η σοβαρή μορφή ναυτίας και εμετού στην εγκυμοσύνη η οποία οδηγεί στην αφυδάτωση και σε σημαντική απώλεια βάρους. Επηρεάζει 1-3 στις 100 έγκυες γυναίκες. Κλινικά σημεία της αφυδάτωσης αποτελούν: να νιώθετε συνέχώς δίψα και η αλλαγή του χρώματος των ούρων από ελαφρύ κίτρινο σε καφέ. Οι γυναίκες με ΥΚ μπορεί να χρειαστούν νοσηλεία στο νοσοκομείο. Σπάνια, στις σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να διαρκέσει και μέχρι την 20ή εβδομάδα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ΥΚ;

Η ναυτία και ο εμετός στην εγκυμοσύνη μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεση σας, τις συνθήκες στο σπίτι και την ικανότητά σας να φροντίζετε την οικογένειά σας. Ορισμένες γυναίκες μπορεί να αντιμετωπίσουν κατάθλιψη και να χρειαστούν στήριξη όπως συμβουλευτική αγωγή. Εάν διαπιστώσετε οποιαδήποτε αλλαγές στη διάθεσή σας μιλήστε στο μαιευτήρα σας.

Μπορεί η ΥΚ να επηρεάσει το έμβρυο;

Δεν υπάρχουν στοιχεία από διάφορες κλινικές μελέτες που να δείχνουν ότι η ναυτία και ο εμετός στην εγκυμοσύνη προκαλεί βλάβη στο έμβρυο.  Αντιθέτως, οι γυναίκες με ΥΚ παρουσιάζουν ελάχιστα αυξημένο κίνδυνο αυτόματης αποβολής. Επίσης το έμβρυο μπορεί να έχει μικρότερο από το αναμενόμενο βάρος στην γέννηση, γι’αυτό και θα πρέπει να γίνονται συχνά υπερηχογραφήματα ανάπτυξης.

Πως μπορείτε να διαχειριστείτε τα συμπτώματα σας;  

Οι παρακάτω συμβουλές ενδέχεται να βελτιώσουν τα συμπτώματά σας:

• Δοκιμάστε να καταναλώνετε μικρά γεύματα και να τρώτε αργά.
• Προσπαθήστε να μην ξεφύγετε από τη συνήθεια του να τρώτε φαγητό, ακόμα κι αν μπορείτε να καταναλώσετε μια πολύ μικρή ποσότητα.Μπορείτε να φάτε οτιδήποτε θέλετε και μπορείτε.
• Περιορίστε τα τρόφιμα, τα οποία έχουν πολύ έντονη οσμή. Προσπαθήστε να ετοιμάζετε φαγητά που χρειάζονται μικρή προετοιμασία ή έτοιμα φαγητά ή ειδικά συμπληρώματα ή βάλτε κάποιον άλλο να ετοιμάσει το φαγητό για εσάς.
• Μπορεί να βρείτε τα κρύα τρόφιμα πιο ανεκτά από τα ζεστά γεύματα όπως το κρύο κρέας, το τυρί και το σάντουιτς.
• Δοκιμάστε τα ξηρά τρόφιμα όπως τοστ, κράκερς και μπισκότα.
• Κρατήστε τα γεύματα σχετικά ξηρά (χωρίς σάλτσες) και αποφύγετε να πίνετε υγρά απευθείας πριν ή μετά τα γεύματα (εκτός σε περιπτώσεις δυσφαγίας).
• Περιορίστε τα πικάντικα ή «βαριά» φαγητά. Προσέξτε να εστιάζεστε σε απλά τρόφιμα που γνωρίζετε ότι μπορείτε να ανεχτείτε.
• Περιορίστε τα πολύ γλυκά ή λιπαρά τρόφιμα εάν σας ενοχλούν.
• Τα αλατισμένα τρόφιμα (πατατάκια, ξηροί καρποί και κράκερς) ή όξινες τροφές (γκρέιπφρουτ ή λεμόνι), μπορεί να μειώσουν τη ναυτία.
• Τα τρόφιμα και τα ποτά που περιέχουν τζίντζερ (ginger) μπορεί επίσης να σας βοηθήσουν όπως μπύρα, μπισκότα και τσάι από τζίντζερ.
• Εκμεταλλευτείτε τις στιγμές στις οποίες η ναυτία    είναι λιγότερη.
• Τα παγωτά φρούτων (fruit sorbet) και γενικά όλα τα παγωτά, τα μιλκσέικ (milkshake), το γιαούρτι, οι ζελέδες (jelly), μπορεί να είναι αναζωογονητικά και εύκολα να φαγωθούν.
• Ο καθαρός αέρας θα βοηθήσει.  Δοκιμάστε μια βόλτα πριν από τα γεύματα ή το φαγητό σε ένα καλά αεριζόμενο δωμάτιο.
• Προσπαθήστε να μην ξαπλώνετε αμέσως μετά το φαγητό.
• Η ναυτία το πρωινό μπορεί να βελτιωθεί με ξηρούς υδατάνθρακες όπως τοάστ χωρίς βούτυρο και απλά μπισκότα.
• Εάν κάνετε εμετούς, βεβαιωθείτε ότι λαμβάνετε συχνές γουλιές υγρών.Η λήψη υγρών μέσω καλαμάκι μπορεί να βοηθήσει.
• Προσπαθήστε να έχετε ποτά που είναι υψηλότερα σε θερμίδες από το απλό νερό, δηλαδή τις πρωτότυπες ποικιλίες ανθρακούχων ποτών, σκουός και χυμούς φρούτων.

Τί γίνεται όταν συμβουλευτείτε τον μαιευτήρα σας;

 Εάν τα συμπτώματα σας δεν βελτιωθούν με τις παραπάνω συμβουλές τότε μιλήστε με τον μαιευτήρα σας. Θα συζητήσει μαζί σας για τη διάρκεια των συμπτωμάτων σας, αν μπορείτε να κρατήσετε υγρά και τροφή και θα ελέγξει τα ζωτικά σας σημεία (θερμοκρασία, παλμός, αρτηριακή πίεση), το βάρος σας και θα εξετάσει κατά πόσο υπάρχει αφυδάτωση ή όχι (έλεγχος ούρων και αναλύσεις αίματος) και με τον υπέρηχο θα γίνει εκτίμηση για το πόσο προχωρημένη είναι η εγκυμοσύνη.

Εάν μπορείτε να κρατήσετε μερική ποσότητα υγρών αλλά όχι αρκετή, τότε θα σας χορηγηθούν ενδοφλέβια υγρά για μικρό χρονική περίοδο καθώς επίσης και φάρμακα για τον εμετό.

Θα πρέπει να μείνω στο νοσοκομείο;

 H εισαγωγή στο νοσοκομείο μπορεί να γίνει όταν υπάρχει αφυδάτωση σοβαρού βαθμού (παρουσία κετονών στα ούρα), έχετε μη ελεγχόμενο με φάρμακα εμετό, δεν μπορείτε να κρατήσετε υγρά, έχετε απώλεια βάρους και οι αναλύσεις αίματος συνιστούν χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών.

Η χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών θα συνεχιστεί μέχρι να μπορείτε να πίνετε υγρά χωρίς να κάνετε εμετό. Θα σας χορηγηθούν αντιεμετικά φάρμακα και βιταμίνη Β1 (θειαμίνη) καθώς επίσης και ενέσιμη ηπαρίνη για να προληφθεί τυχόν θρόμβωση στο αίμα (φλεβοθρόμβωση και πνευμονική εμβολή). Η αφυδάτωση και η ακινησία συμβάλλουν στην αύξηση του κινδύνου θρομβώσεων.

 Ποια φάρμακα βοηθούν στη ναυτία και εμετό;

Υπάρχουν διάφορα αντιεμετικά που μπορούν να χορηγηθούν για τα συμπτώματά σας. Tα πλείστα φάρμακα που κυκλοφορούν δεν έχουν άδεια για χορήγηση στην εγκυμοσύνη, εντούτοις δεν υπάρχουν στοιχεία από κλινικές μελέτες που να δείχνουν ότι είναι  επιβλαβή για το έμβρυο.

• Κυκλιζίνη (cyclizine) : αποτελεί το αντιεμετικό φάρμακο πρώτης επιλογής και μπορεί να χορηγηθεί σε μορφή δισκίου ή ενέσιμη μορφή.
• Προχλωροπεραζίνη (Prochlorperazine) και μετοκλοπραμίδη (metoclopramide): χορηγούνται όταν η κυκλιζίνη δεν βελτιώνει τα συμπτώματα.
• Ονδανσετρόνη (οndansetron): χορηγείται σε μορφή δισκίου ή ενέσιμη μορφή.
• Κορτικοστεροειδή: μπορούν να χορηγηθούν στις περιπτώσεις που τα ενδοφλέβια υγρά και τα πιο πάνω αντιεμετικά φάρμακα δεν έχουν βελτιώσει τα συμπτώματα σας.

Τα κορτικοστεροειδή είναι συνήθως επιτυχής θεραπεία σε πολλές γυναίκες στις οποίες έχουν αποτύχει οι υπόλοιπες θεραπείες. Οι περισσότερες γυναίκες θα μπορούν να σταματήσουν τη θεραπεία γύρω στις 18–20 εβδομάδες, αλλά   1 στις 5  γυναίκες θα χρειαστεί να συνεχίσουν με χαμηλή δόση κορτικοστεροειδών για το υπόλοιπο της εγκυμοσύνης. Μόνο μια πολύ αμελητέα ποσότητα κορτικοστεροειδών περνά στο έμβρυο, γι’αυτό και θεωρούνται ασφαλή στην εγκυμοσύνη.

Μετά το εξιτήριο

Μετά το εξιτήριο σας θα σας δοθούν αντιεμετικά χάπια τα οποία θα μπορείτε να σταματήσετε όταν νιώσετε καλύτερα. Εάν αυξηθούν οι εμετοί, δεν μπορείτε να φάτε αλλά μπορείτε να πίνετε γουλιές υγρών συνεχίστε να παίρνετε τα φάρμακα σας μέχρι να νιώσετε καλύτερα. Εάν έχετε αφυδατωθεί επικοινωνήστε με τη μαιευτήρα σας για να αξιολογήσει την κατάσταση.

 

Δρ. Ευτέρπη Τίγγη

Χειρουργός Γυναικολόγος-Μαιευτήρας