Τι είναι η εμμηνόπαυση;
Εμμηνόπαυση είναι η οριστική διακοπή της περιόδου που οφείλεται στην παύση της λειτουργίας των ωοθηκών με αποτέλεσμα να σταματούν την απελευθέρωση ωαρίων. Η εμμηνόπαυση μπορεί επίσης να προκληθεί και μετά απο την χειρουργική αφαίρεση ωοθηκών. Εάν η εμμηνόπαυση συμβεί πριν από την ηλικία των 40 ετών τότε ονομάζεται πρόωρη εμμηνόπαυση ή πρόωρη ανεπάρκεια των ωοθηκών.
Κλιμακτήριος ονομάζεται το χρονικό διάστημα πριν την εμμηνόπαυση κατά τη διάρκεια του οποίου εμφανίζονται ορμονικές διαταραχές και ακανόνιστες περιόδοι. Η μέση ηλικία εμμηνόπαυσης για τον Ευρωπαϊκό πληθυσμό είναι το 51ο έτος της ηλικίας, το οποίο δεν φαίνεται να μεταβάλλεται διαχρονικά. H περίοδος της εμμηνόπαυσης αντιστοιχεί περίπου στο ένα τρίτο της ζωής της γυναίκας, για το λόγο αυτό είναι σημαντικό για κάθε γυναίκα να γνωρίζει τις επιπτώσεις της εμμηνόπαυσης στην υγεία της, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να γίνει η πρόληψη των επιπτώσεων αυτών.
Ποιες αλλαγές συμβαίνουν στην έμμηνο ρύση;
Η πρώτη αλλαγή που παρατηρείται είναι η μείωση της διάρκειας του κύκλου κατά 2-5 ημέρες, χωρίς να αλλοιωθεί η κανονικότητα του κύκλου, δηλαδή μια γυναίκα που είχε περίοδο κάθε 28 ημέρες, αρχίζει να έχει περίοδο κάθε 22-24 ημέρες. Αυτό συμβαίνει επειδή η ωοθυλακιορρηξία πραγματοποιείται νωρίτερα. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρόλο που στη φάση αυτή μειώνεται σημαντικά η γονιμότητα της γυναίκας, πρέπει να συνεχίζονται τα μέτρα αντισύλληψης εαν δεν επιθυμεί να τεκνοποιήσει.
Σε επόμενη φάση η ωοθυλακιορρηξία αρχίζει να μην γίνεται σε κάθε κύκλο, με αποτέλεσμα τις ακατάστατες περιόδους. Σε αυτή τη φάση παρατηρούνται οι μεγαλύτερες ορμονικές διαταραχές, οι οποίες στην αρχική φάση περιλαμβάνουν τα αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων στο αίμα που προκαλούν με τη σειρά τους αυξηση στο αίμα της περιόδου, σε σημείο τέτοιο, ώστε να δημιουργηθεί αναιμία από την έλλειψη σιδήρου. Επίσης, εάν μια γυναίκα έχει ινομυώματα, σε αυτή τη φάση ενδέχεται να αυξηθούν σε μέγεθος. Αργότερα, στη μετέπειτα φάση όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων στο αίμα μειωθούν, αρχίζουν να παρουσιάζονται εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα, οι περίοδοι γίνονται όλο και αραιότερες σταδιακά, μέχρι που σταματούν οριστικά.
Συμπτώματα εμμηνόπαυσης
Τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης οφείλονται κατά κύριο λόγο στη μείωση των οιστρογόνων που παράγει η ωοθήκη. Στην πλειοψηφία τους οι γυναίκες που εισέρχονται στην εμμηνόπαυση θα βιώσουν τα συμπτώματα αυτά σε διαφορετικό βαθμό η κάθε μία. Ο μέσος χρόνος διάρκειας των συμπτωμάτων αυτών για τις περισσότερες γυναίκες είναι 4-5 χρόνια, με μειωμενη ένταση, όσο περνάει ο καιρός. Ένα μικρό ποσοστό των γυναικών όμως θα συνεχίσουν να έχουν συμπτώματα για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Τα συμπτώματα χωρίζονται σε 4 κατηγορίες:
- Αγγειοκινητικά (έξαψη):
Η έξαψη είναι μια αιφνίδια αύξηση της θερμοκρασίας του άνω μέρους του σώματος που συνοδεύεται με ταχυκαρδία και ερυθρότητα του προσώπου, διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα και μετά υποχωρεί με έντονη εφίδρωση. Αυτό μπορεί να συμβαίνει πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά και της νύκτας, με αποτέλεσμα να διακόπτεται συχνά ο ύπνος και η γυναίκα να είναι κουρασμένη την επόμενη ημέρα.
- Ψυχολογικά:
-Αλλαγές της διάθεσης
-Ξεσπάσματα κλάματος
-Απώλεια ενδιαφέροντος για τις καθημερινές ασχολίες
-Ευερεθιστότητα
- Ψυχοσωματικά:
-Διάχυτοι πόνοι στις αρθρώσεις
-Αίσθημα κόπωσης
-Μυικός πόνος
-Πονοκέφαλοι
-Ταχυκαρδίες
- Ουρογεννητικά:
Τα ουρογεννητικά συμπτώματα σχετίζονται με την ατροφία του κόλπου, της ουροδόχου κύστης και των έξω γεννητικών οργάνων λόγω της έλλειψης των οιστρογόνων. Έτσι παρατηρούνται:
-Ξηρότητα
-Αίσθημα φαγούρας ή καύσου στο αιδοίο
-Πόνος ή και αίμα από τον κόλπο κατά την σεξουαλική επαφή
-Κυστίτιδες και κολπίτιδες από μικρόβια του κόλπου, οι οποίες εμφανίζονται ξανά παρά την αντιβιοτική αγωγή.
Τα συμπτώματα αυτά, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα, παραμένουν καθ’ όλη τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης και είναι πιο συχνά στις σεξουαλικά ενεργές γυναίκες. Η εμμηνόπαυση επίσης συνοδεύεται και από έντονη μείωση της διάθεσης για σεξουαλική επαφή.
Δρ. Ευτέρπη Τίγγη
Χειρουργός Γυναικολόγος-Μαιευτήρας
